حافظه ترجمه چیست؟
چنان که قبلا گفتیم فناوری حافظه ترجمه در اواخر دهه شصت و هفتاد میلادی مطرح شد. برخلاف این تصور که ترجمه در نهایت به صورت کامل توسط رایانه انجام خواهد شد، هدف از ارائه نرم افزارهای حافظه ترجمه، فراهم آوردن منابعی مختلفی برای مترجمان بود که امکان انجام ترجمه صحیح ومؤثر توسط آنها را فراهم کند. امروزه حافظه های ترجمه، ابزار پرکاربردی در بازار ترجمه هستند.
سیستم های حافظه ترجمه نرم افزارهای پرکاربردی در محلی سازی اطلاعات دیجیتال، یعنی ترجمه و اقتباس فرهنگی محتوای الکترونیک برای بازارهای محلی هستند و چنان که قبلا گفتیم منظور از حافظه که جزء اصلی این نرم افزار است، «آرشیو یا بایگانی ترجمه های انجام شده» است، که خود متن اصلی و ترجمه ای که توسط انسان از محتوای الکترونیک در سیستم رایانه انجام شده، به صورت قسمت های کوچکتر که معمولا جمله است تقطیع شده و ذخیره می شود. به مرور زمان، مجموعه های بزرگی از جملات و ترجمه های انها در سیستم ها ایجاد می شود.
این حافظه ها به مترجمان اجازه بازیابی قسمت های ترجمه شده را با پیشنهاد یک ترجمه از آرشیو به صورت کامل یا ناقص می دهد بسته به این که ترجمه جمله جدیدی که قرار است ترجمه شود از قبل در حافظه به صورت کامل وجود دارد یا این که فقط قسمت هایی از آن موجود است. این موضوع منجر به افزایش بهره وری مترجم و یکدستی متن ترجمه نهایی می شود.
البته اگرچه الگوریتم های تطبیقی ماهیت بسیار ساده ای دارند ولی از زمان ظهور سیستم های حافظه ترجمه تاکنون اصلاحات و تغییرات زیادی در آنها انجام شده است و ویژگی ها و امکانات زیادی نیز به این نرم افزارها اضافه شده اند تا حدی که در حال حاضر، بسیاری از محققان، افراد حرفه ای این صنعت و توسعه دهندگان اپلیکیشن ها ترجیح می دهند که سیستم های حافظه ترجمه را «محیط کاری ترجمه» یا «ابزار محیط کاری ترجمه» بنامند.
به جز «حافظه» یا آرشیو ترجمه به عنوان عنصر اصلی در این نرم افزار، یک سیستم حافظه ترجمه معمولا از قسمت های زیر تشکیل شده است:
- ویراستار چند زبانه
- مدیریت اصطلاحات
- شناسایی خودکار اصطلاحات
- ابزار تطابق
- مولفه آماری
- ابزار همترازی
علاوه بر این، یک حافظه ترجمه استخراج اصطلاحات را به عنوان یک امکان اختیاری برای کمک به پر کردن پایگاه اصطلاحات به خصوص برای پروژه محلی سازی با محتوای الکترونیکی با استخراج فهرستی تک زبانه یا دوزبانه از انتخاب متن های الکترونیک میدا و یا مقصد ارائه می دهد.
امروزه بسیاری از حافظه های ترجمه از ترجمه ماشینی نیز پشتیبانی می کنند یا با ارائه دادن رابط کاربری با سیستم های ترجمه ماشینی یا با ادغام مولفه ترجمه ماشینی در خود. همچنین، این سیستم ها دارای مولفه مدیریت پروژه نیز هستند که می تواند در موارد زیر مفید واقع شود:
- کنترل و مدیریت فایل ها
- مدیریت داده های مشتری و مترجم
- مدیریت جریان کاری
آنچه در طول دو دهه گذشته تغییر زیادی داشته است جریان کاری ترجمه بوده است یعنی شیوه سازماندهی فرایندهای ترجمه و شیوه مشارکت افراد در این فرایندها شامل تعامل و همکاری.
گفته می شود که فناوری حافظه ترجمه تاثیری مهم تر از هر فناوری دیگری در حوزه ترجمه طی بیست سال اخیر داشته است. شاید به این دلیل که این حافظه ها همواره بدون تاثیر شدید روی فرایندهای شناختی مترجم در موقعیت هایی که نیاز به خلاقیت و دانش مترجمان انسانی دارد به کار او سرعت می بخشند.
اگرچه حافظه های ترجمه مزایای زیادی دارند ولی آنها شیوه تعامل مترجم و متن و در کل شیوه کاری مترجمان را تغییر می دهند. علاوه بر این، مترجمانی که از حافظه های ترجمه استفاده می کنند گاهی تحت تاثیر فشارهای بیرونی قرار می گیرند و بنابراین، حافظه ترجمه ابزاری نیست که آنها همیشه کنترل آن را کاملاً در اختیار داشته باشند. به این ترتیب، حافظه های ترجمه نه تنها شیوه کاری مترجم را تغییر می دهند بلکه اغلب خارج از کنترل او هستند.
در دهه گذشته مطالعات زیادی روی حافظه های ترجمه انجام شدند که برخی از آنها برای مثال، نظرسنجی هایی بوده که توسط طراحان این نرم افزارها انجام شده، و برخی دیگری ماهیت تجربی داشته که توسط محققان صورت گرفته است. برای مثال، یکی از مطالعات روی درک مترجمان از این فناوری انجام شده است که در ایران نیز می توان تحقیق مشابهی را انجام داد.
درباره مریم پورگلوی
مریم پورگلوی، مترجم، مولف، مدرس دانشگاه و محقق اهل ایران است. او فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه است و به ویژه به مباحث مرتبط با ترجمه و فناوری و تاثیر فناوری های نوین بر روی صنعت ترجمه می پردازد.
نوشتههای بیشتر از مریم پورگلوی
دیدگاهتان را بنویسید